Apotheosis de Dalí i Gala

Figueres, het gezellige streekcentrum van L'Alt Empordà, is vooral bekend geworden door de surrealistische kunstschilder Salvador Dalí en het Teatre-Museu Dalí, een creatie van de kunstenaar zelf. Meer over deze surrealistische schilder is te vinden in het kasteeltje van zijn vrouw Gala in Púbol en zijn huis bij Portlligat vlakbij het schilderachtige Cadaqués. De drie locaties Figueres, Púbol en Portlligat die verspreid liggen over de Ampordà staan bekend als de Dalí-driehoek.

Salvador Dalí i Domènech werd in 1904 in Figueres geboren en werd bij leven al een legende. Na zijn studie, begin jaren '20, na enige ervaringen met het kubisme, futurisme, de metafysische schilderkunst, vestigde hij zich in Parijs, waar hij onder invloed van o.a. André Breton zijn surrealistische visie ontwikkelde, die, mede onder invloed van de psycho-analyse van Freud, de rest van zijn leven zou beheersen. Hier maakte hij kennis met Gala. In 1930 vestigde het stel zich in Portlligat en een periode van ballingschap na de Burgeroorlog brachten ze samen door in New York. In 1948 keerde zij terug naar Catalonië en vestigden zij zich weer in Portlligat. In 1970 kocht Dalí voor Gala een kasteeltje in Púbol. Na Portlligat en Púbol keerde hij terug naar Figueres, waar hij inmiddels begonnen was met de inrichting van zijn eigen museum. Daar is hij tenslotte ook begraven.

Teatre-Museu Dalí - Figueres
Op de trappen en het plein voor de ingang van het museum in Figueres staan een aantal opvallende kunstwerken die uitnodigen voor een bezoek aan het bijzondere museum van de surrealistische kunstenaar Salvador Dalí. Het museum is gehuisvest in het voormalige Teatro Municipal, dat in de Burgeroorlog verwoest werd. Dalí veranderde het gebouw tot een gigantische surrealistische tempel en in 1974 werd het museum voor het publiek opengesteld. Dalí heeft hier het laatste deel van zijn leven gewoond en gewerkt en is er tenslotte begraven. Na het Prado in Madrid is het Teatre-Museu Dalí het meest bezochte museum van Spanje.
Naast de overzichtstentoonstelling over de artistieke loopbaan van de kunstenaar, heeft het museum ook een aantal zalen die Dalí in zijn geheel tot bizarre taferelen veranderde, zoals "het gezicht van Mae West". Een tweetal zalen bevat werk van andere kunstenaars en een zaal is ingericht met de privé collectie van Dalí.
Francesc Pujols. Het beeld voor de ingang, gewijd aan de Catalaanse schrijver, is een denkende figuur met een waterstofatoom als scepter.

"El Cadillac plujós". Op de "patio de butacas", de voormalige theaterzaal, staat deze mysterieuze Cadillac. Werp even een blik door de ramen van deze auto.

Torre Galatea. Geïnspireerd door de Sint Jakobsschelpen op het Casa de Conchas in Salamanca liet Dalí ruim duizend typisch gevormde broden aanbrengen op de muren van het gebouw. Brood is een regelmatig terugkerend thema in Dalí's werk. Sommige bakkers hebben het in de winkel:
Pa de Dalí (brood van Dalí), of pan de tres picos, pa de crostons of pa catalan, gebakken door een bakker uit Figueres in opdracht van Dalí.

Casa-Museu Salvador Dalí - Portlligat
Dit bijzondere huis bouwde Dalí in een periode van 1930 tot 1971. Het begon met de aankoop van enkele visserswoningen die hij verbouwde. In de loop van de jaren daarna kocht hij er weer huisjes bij en betrok die bij zijn huis. De buitengewoon excentriek ingerichte vertrekken liggen op verschillende niveaus en zijn via trapjes en doorgangen met elkaar verbonden.
Dalí, die enige tijd ook in New York en Parijs woonde, verbleefregelmatig (meestal in de lente en de zomer) in Portlligat tot '82, het jaar waarin Gala overleed.

Casa-Museu Castell Gala Dalí - Púbol In 1969 kocht Dalí het laat middeleeuwse kasteel in Púbol voor zijn vrouw Gala. Hij veranderde het in een sober en mysterieus woonhuis, waar de bezoeker zich voortdurend zal verbazen. De buitenkant van het gebouw heeft Dalí zoveel mogelijk in de oorspronkelijke, deels vervallen staat gelaten.
De binnenplaats ademt een middeleeuwse sfeer, vijgenbomen groeien er uit spleten in de muren en er is hier nog niets te merken van de excentrieke inhoud van het kasteel. In de tuin van het kasteel, gedecoreerd met olifanten op giraffenpoten, een bizarre fontein met bustes van Wagner en langs het zwembad trompe-l'oeil schilderingen, wordt al snel duidelijk dat de laatste bewoner van het kasteel geen nazaat was van de Requesens die hier lange tijd gewoond hebben.
De vervallen binnenkant voorzag hij van schilderingen met bijzondere perspectivische effecten en verandere het kasteel daarmee in een eigen werk. De inrichting van het huis is buitengewoon excentriek. Aan de wanden hangen werken die Dalí aan zijn vrouw Gala cadeau deed. In 1982 overleed Gala. Ze werd begraven in de door Dalí ontworpen tombe in een crypte van het kasteel. Dalí woonde er na haar dood nog enkele jaren tot een brand in een deel van het kasteel aanleiding voor hem was zich in Figueres in zijn museum te vestigen.
In 1996, zeven jaar na het overlijden van Dalí, werd het kasteel opengesteld voor het publiek.

Graftombe (1989). Dalí overleed in 1989 in de Torre Galatea en ligt nu begraven in zijn eigen museum, onder het podium in een beschei- den crypte. Daar bevindt zich ondermeer deze herdenkingssteen. Een witte steen zonder tekst, midden op het podium, dekt zijn graf af. Dalí was een van de weinige kunstenaars die bij leven al een legende waren. En slechts weinig mensen kregen het voor elkaar om jaarlijks ruim een half miljoen mensen naar hun werk te laten komen kijken en langs hun graf te laten lopen. Voor zijn verdiensten kreeg hij de titel "Markies Dalí van Púbol", ongetwijfeld een van de markantste kunstenaars van de 20e eeuw.

Voor wie wil weten wat er zich werkelijk in de ateliers en de vertrekken van Púbol, Cadaques en Figueres en tijdens zijn verblijf in New York en Parijs afspeelde en een ontluisterend verhaal over gesigneerde blanco vellen, echte valse Dalí's, plagiaat, kopieën, kapitaal, seksorgieën, etc. niet schuwt is het boek "Dalí en ik" van de auteur Stan Lauryssens een aanrader. In deze bizarre geschiedenis over de duistere wereld tussen Dalí's surrealisme en kapitaal worden de door Dalí gecreëerde mythes ontzenuwd.